Lisaboa Houbrechts

Lisaboa Houbrechts (°1992) voltooide in 2016 de masteropleiding Drama aan de School of Arts|KASK Gent. Ze is schrijver en regisseur van theatrale werken die zich op het snijvlak bevinden van beeldende kunst, opera en teksttheater. Houbrechts evoceert de geschiedenis en het klassieke repertoire in een rituele daad en toont de mens in een keten van driften. De voorstellingen van Lisaboa Houbrechts zijn barok, brutaal, maar ook speels en ontwapenend. “Bezwerend en uitdagend theater”, vond De Morgen over het totaalspektakel Bruegel (2019). Het aangrijpende I Silenti (2021) maakte ze samen met componist Fabrizio Cassol. De voorstelling vertrekt vanuit het bijzondere verhaal van muzikant Tcha Limberger over de vergeten Roma-genocide. I Silenti is als een gedicht dat niet alleen verhaalt over de Roma, maar over iedereen die het zwijgen is opgelegd. Momenteel schrijft Lisaboa Houbrechts aan een familie-epos. Deze creatie Vake Poes; of hoe God verdween, maakt ze bij laGeste en gaat begin 2023 in première bij Opera Ballet Vlaanderen.

Lisaboa Houbrechts maakte haar eerste voorstellingen als schrijver en regisseur bij het gezelschap Kuiperskaai. Kenmerkend waren toen al een grote cast, grillige interactie tussen beeld en tekst, en een intelligente kruising van verschillende disciplines: performance, muziek, choreografie, literatuur en beeldende kunst. Dat blijkt al uit o.a. De Schepping/The Creation (2013) en The Goldberg Chronicles (2014), dat door de pers “een immense clash van energieën” werd genoemd: “de taal is kleur, het spel is beeld, de muziek is verf.” In 2016 maakte Lisaboa grote indruk met haar wervelende bewerking van Shakespeares The Winter’s Tale, en in september 2017 ging 1095 in première, naar een tekst van Victor Lauwers. “Durf en spelplezier spatten (er)van (af)”, schreef Lotte Philipsen in Knack.

Vanaf 2017 tot 2021 werkte Lisaboa binnen het traject P.U.L.S. (Project for Upcoming talent for The Large Stage) van Toneelhuis. In haar eigenzinnige bewerking van Hamlet (première september 2018 op Love at first Sight III) zette ze het vrouwelijk perspectief centraal en bracht Gertrude, de moeder van Hamlet, naar het hart van de voorstelling.

Bruegel (2019) schetst doorheen een reis in de tijd een caleidoscopisch portret van Pieter Bruegel de Oude en het tijdperk waarin hij leefde. Dé centrale figuur is de Dulle Griet, de meest beruchte creatie van de oude meester: de vrouw die als ‘manwijf’ wordt beschimpt omdat ze objecten zou roven voor de hel. In Houbrechts’ interpretatie probeert ze die objecten – getuigenissen van kwetsbare en naamloze levens – juist te redden van de verpletterende werking van de geschiedenis en de machten die haar verloop bepalen. Tegelijk twijfelt Griet met groeiende wanhoop aan haar eigen identiteit. Ver voorbij elk binair denken spreekt deze voorstelling over het verlangen om wat men ambigu en verwerpelijk noemt als fluïde te aanvaarden, dit te omarmen en uit te dragen. De zowel gecomponeerde als geïmproviseerde live muziek gaat een spannende dialoog aan met het wervelende theater op scène. Het Noord-Franse barokensemble Harmonia Sacra en kamancheh-speler Mostafa Taleb tekenen voor een rijk muzikaal palet dat meerdere eeuwen én culturen overspant.

Houbrechts zet haar interesse in live muziek op scène verder in het aangrijpende I Silenti (2021). Fabrizio Cassol, die Lisaboa leerde kennen tijdens haar stage bij les ballets C de la B voor Requiem pour L. – een creatie van Alain Platel en Fabrizio Cassol –, vroeg haar om voor Théâtre de Namur I Silenti te regisseren. Dit bijzondere verhaal vertrekt vanuit de figuur van Tcha Limberger, een befaamde blinde Roma-muzikant. I Silenti verbindt de Porajmos, de vergeten Roma-genocide tijdens W.O.II, met fragmenten uit de madrigalen van Monteverdi die spreken over liefde en oorlog. Twee werelden vervloeien met elkaar. Een ijzersterk ensemble van zangers en muzikanten omringt Limberger, terwijl de Indische danseres Shantala Shivalingappa echo's van de verloren moeder, de verloren Indische oorsprong van Tcha en zijn volk evoceert. Over de voorstelling en de weg ernaartoe schreef Lisaboa ‘Het brandende geheim van het archief’ in Etcetera: https://e-tcetera.be/het-brandende-geheim-van-het-archief/

In 2023 maakte Lisaboa Houbrechts bij laGeste het aangrijpende Vake Poes; of hoe God verdween, een zelfgeschreven tekst waarin ze - met de muziek van Bach als leidraad - op zoek gaat naar de grenzen van het goddelijke en een duister trauma blootlegt. Haar vertelling overspant drie generaties; ze blikt terug op het tijdsgewricht van haar grootouders, haar ouders en haar eigen generatie. Met een intergenerationele ploeg van kinderen, zangers, dansers en volwassen spelers gaat ze op zoek naar hoe de kleine geschiedenis met de grote is verweven, het intieme met het monumentale, het persoonlijke met het politieke en het verleden met het heden. Barokke chaos en hevige theatraliteit gaan in dit familie-epos hand in hand met verstilling en onbestemde spiritualiteit. Houbrechts weet het gevoel van een klassieke Griekse tragedie te koppelen aan een heel eigen, modern verhaal. Vake Poes; of hoe God verdween werd geselecteerd voor het TheaterFestival 2023.

Lisaboa Houbrechts bewerkt en regisseert in het voorjaar van 2023 ook Euripides’ Médée in opdracht van de befaamde Comédie-Française in Parijs. Médée gaat in première in Salle Richelieu op 13 mei 2023 en is opgenomen in het repertoire van het Franse staatstheater. Ze is de jongste regisseur aan wie die eer te beurt valt.

In seizoen 2024-2025 waagt Lisaboa Houbrechts zich bij Toneelhuis en KVS aan de regie van Moeder Courage van Bertolt Brecht. Opnieuw een iconisch verhaal over een enigmatische vrouw, waarop ze een nieuwe dramaturgie loslaat.

Sinds 2022 neemt ze, samen met Gorges Ocloo, FC Bergman, Benjamin Abel Meirhaeghe en Olympique Dramatique, de artistieke leiding van Toneelhuis voor haar rekening.

 update 05.2024