Badke(remix), een geopolitiek zorgenkind.

Toen we ergens in december ‘23 beslisten om Badke te hermaken met Palestijnen aan het roer, hadden we nooit kunnen bevroeden dat deze oorlog tot op vandaag zou duren. Dat leek toen gewoon onvoorstelbaar. Die beslissing viel in een bruine kroeg in Gent, met rond de tafel Koen Augustijnen, Amir Sabra en ondergetekende Hildegard De Vuyst. Amir was uit Ierland gekomen voor een dabke workshop, op uitnodiging van laGeste. We keken na zijn workshop samen met de krop in de keel naar een registratie van Badke, de voorstelling die ons tien jaar eerder samenbracht: Amir als danser, Koen en mij als medemakers (Rosalba Torres ontbrak in Gent).

De voorstelling kreeg in de context van Israëls niet-aflatende strafexpeditie in Gaza een nieuwe urgentie. Konden we de voorstelling hermaken? Met wie? Hoe? Vanaf het eerste moment was duidelijk dat Koen, Rosalba, noch ikzelf in die remake een rol van betekenis konden spelen. Als er al sprake kon zijn van een remake in deze omstandigheden, dan moest die in handen van de Palestijnen liggen; laGeste kon de productie opnemen.

Amir komt uit Askar, een vluchtelingenkamp bij Nabloes, de tweede stad op de Westoever. Dabke leerden hij en zijn leeftijdsgenoten Aboud, Hamza en anderen op trouwfeesten. Ene Abu Musleh inspireerde hen om ook hiphop-moves uit te testen. Toen wij in 2015 op zoek waren naar vervangers voor de eerste cast (waaronder Abu Musleh), bood deze crew van jonge twintigers zich aan. Amir danste zijn eerste Badke-voorstelling in New York (2016) en braakte nadien in de coulissen van (in)spanning. Later zou hij met zijn kompanen uit het kamp Stereo48 oprichten en in Ierland dans gaan studeren.

Juli 2024. Ik vertrek met een klein hartje. Ik ben bang voor wat ik ga vinden op de Westoever. Geraak ik in Ramallah? Stereo48 organiseert de audities, verbonden aan een zomerkamp voor dansers. Een veertigtal dansers dient zich aan in de Ramallah Cultural Palace, de enige scène groot genoeg voor zoveel volk. De sfeer is uitgelaten. Er is in geen maanden gedanst of gefeest; dansers hebben elkaar in geen maanden getroffen. Door het geweld van de kolonisten is iedere verplaatsing gevaarlijk. Drie dagen na mijn terugkeer wordt Ismaël Haniyeh vermoord in Teheran. Brussels Airlines schort zijn vluchten naar Tel Aviv op.

Ata Khatab maakte deel uit van de creatie van Badke maar moest bij de derde voorstelling de scène af met een gescheurde meniscus. Hij incarneert in zijn eentje de dabke-traditie, zijn vader was mede-oprichter van het dansgezelschap El Funoun, Ata is er nog steeds aan verbonden als lesgever en choreograaf. Tijdens corona (2021-22) werd Ata opgepakt en verdween voor 14 maanden in een Israëlische gevangenis. Om niets. Gewoon om ervoor te zorgen dat er nooit een alternatief komt voor het huidige problematische Palestijnse leiderschap. Het was de uitdrukkelijke wens van Amir om de voorstelling met Ata te hermaken.

Ata en Amir kenden elkaar maar hadden nooit eerder samengewerkt. Dat was er in het auditieweekend niet aan te zien. Het leek alsof ze vlekkeloos op elkaar ingespeeld waren. Het was ook een dreamteam voor Badke(remix): de herinnering aan de creatie gekoppeld aan de ervaring van de toernee. Ze kozen 12 dansers voor een eerste repetitieperiode. De jongens zijn Westbankers, de meisjes hoofdzakelijk Israëlische paspoorthouders. Immers: 20% van alle Israëli’s zijn Palestijnen, afstammelingen van families die in ‘48 niet verdreven zijn. Badke(remix) vormt de verbinding tussen groepen Palestijnen die doelbewust uiteengehouden worden: Jerusalem, Israël, Westoever. Niemand uit Gaza - die kunnen de 80 km tot de auditie in Ramallah niet overbruggen.

De eerste drie weken repetities zouden plaatsvinden op de Westoever. Tegen najaar 2024 is duidelijk dat de situatie daar zienderogen verslechtert. We gaan over tot plan B: repetities in Gent van 1 tot 21 maart 2025. Dat betekent werkvergunningen aanvragen en visa. Welkom Kafka! Amir wacht op een nieuwe Ierse residentiekaart. In afwachting kan hij het land niet verlaten; het is te zeggen: hij zou geen toegang krijgen bij zijn terugkeer. De residentiekaart komt, na maanden wachten, daags voor zijn geplande afreis. En dan moet hij zijn visum nog ophalen in Dublin. Hij komt met 3 dagen vertraging aan in België.
Ata’s visum wordt geweigerd met als uitleg dat hij geen befaamde artiest is. Maar wij hebben geen visum aangevraagd op die basis, wel op basis van een kortlopende werkvergunning. Na veel heen en weer met het Consulaat in Jeruzalem krijgt Ata een Belgisch visum voor de exacte werkperiode. Hij komt een week na het begin van de repetities aan in Gent.

Ook niet gebudgetteerd bij aanvang: logies in Gent, na corona onbetaalbaar geworden. Wij spreken ons publiek en vrijwilligers aan: heeft iemand een kamer op overschot voor een Palestijnse danser? Tientallen gastgezinnen dienen zich aan, we kunnen het ons zelfs permitteren kieskeurig te zijn. Nadien lanceren we een gelijkaardige oproep in Brussel voor de eindrepetities in KVS. Dank aan alle gastgezinnen voor hun genereuze geste.

Op 19 mei moet het laatste deel van de repetities beginnen. De luchthaven van Tel Aviv wordt gemeden door luchtvaartmaatschappijen nadat een raket van de Houthi’s vlakbij insloeg. Dat betekent massaal vluchten omboeken. Het visaverhaal hebben we intussen onder de knie - we zijn er gerust in. Dan komt toch de donderslag bij heldere hemel: Ata kan niet reizen. Hij kreeg een reisverbod van de Israëlische overheid, een gevolg van zijn gevangenschap waaraan hij zich niet (meer) verwachtte. Wij schrijven brieven naar Coordination of Goverment Activities in the Territories (COGAT) en de minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot, onze partners KVS en VIERNULVIER doen hun deel. Maar als zelfs de scherpste veroordelingen van mensenrechtenorganisaties en VN-resoluties geen indruk maken op dit Israël, wat zouden onze brieven vermogen? Ata komt niet, ondanks zijn Schengenvisum, ondanks zijn werkvergunning, omdat Israël elke in- en uitgang van de Westoever bewaakt en controleert. Amir gaat alleen door, gesteund door zijn kompanen van Stereo48 en alle dansers, en met de mentale en digitale steun van Ata.
Dat we de première halen in deze context is een half mirakel. We maken ons echter geen illusies. We zijn hier niet mee klaar. Met Palestijnen ben je nooit klaar.

Hildegard De Vuyst, artistiek leider laGeste